انتخاب سیستم تهویه مطبوع مناسب ساختمان برای پاک نگه‌داشتن هوا و البته کنترل دمای محیط در تابستان و زمستان ضروری است. فن کویل و داکت اسپلیت از دستگاه‌های تهویه مطبوع پرطرفداری هستند که باتوجه به نوع ساختمان، ظرفیت، شرایط آب و هوا و محدودیت‌های هر ساختمان، در مدل‌های مختلف تولید و عرضه می‌شوند.
برای مقایسه دقیق داکت اسپلیت و فن کویل باید آن‌ها را از جنبه‌های مختلف بررسی کنیم. در ادامه این مطلب به تفاوت‌های سیستم تهویه مطبوع داکت اسپلیت و فن کویل در نوع، کاربرد، نحوه عملکرد، ظرفیت، میزان مصرف انرژی و غیره اشاره می‌کنیم.
در ابتدا تمام نقاط قوت و ضعف داکت اسپلیت و فن کویل را در یک لیست ذکر می‌کنیم تا دید بهترین نسبت به این سیستمهای تهویه مطبوع داشته باشید.
مزایای داکت اسپلیت
- ظاهر زیبا
- نیاز نداشتن به سیستم جداگانه جهت تامین سرمایش و گرمایش
- مناسب جهت تمامی مکانها
- سرمایش قدرتمند
- داشتن فیلتر هوا
- قابلیت اضافه نمودن هوای تازه تا 25درصد
- قابلیت تامین گرمایش بوسیله برق از طریق هیت پمپ
- تفکیف مصرف برق واحدها در تامین سرمایش
- صدای کمتر در اتاق خوابها
معایب داکت اسپلیت
- تنظیم دمای تمام فضاها تنها با یک ترموستات
- هزینه برق نسبت به سیستمهای مرکزی
- نیاز به کانالکشی بین فضاهای مختلف
مزایای فن کویل
- مناسب ساختمانهای بزرگ با سیستم سرمایش و گرمایش مرکزی
- عملکرد بدون نیاز به کانالکشی
- ظرفیت سرمایش و گرمایش بالا
- تنظیم مستقل دمای هر اتاق
- مصرف برق کم
- سرویس و نگهداری ارزان
معایب فن کویل
- سر و صدای نسبتا زیاد هنگام فعالیت شدید
- نیاز به سرویس در فواصل زمانی کوتاهتر
- نیاز به تامین فضا برای قرارگیری در هر اتاق
- نیاز به سیستم مرکزی چیلر جهت تامین برودت
مقایسه عملکرد داکت اسپلیت و فن کویل
مهم‌ترین چیزی که باید هنگام مقایسه داکت اسپلیت و فن کویل در نظر داشته باشید، نحوه عملکرد آن‌هاست. دستگاه‌های تهویه مطبوع داکت اسپلیت سیستم‌هایی هستند که می‌توانند بدون نیاز به سیستم مرکزی یا تجهیزات اضافی به‌خصوص مانند چیلر دمای محیط را کنترل کنند. این سیستمهای تهویه مطبوع از یک یونیت داخلی (هواساز) و یک یونیت خارجی (کندانسور) که با لوله‌های مسی عایق شده به هم متصلند تشکیل شده است، و می‌توانند با به گردش درآوردن گاز مبرد درون لوله‌های مسی و ایجاد چرخه تبرید، هر اتاق، سالن و واحدی را سرد و باسیکل معکوس گرم کنند.
در طرف دیگر، دستگاه‌های تهویه مطبوع فن کویل سیستم‌هایی هستند که نمی‌توانند به‌صورت مستقل محیط را گرم یا سرد کنند. فن کویل‌ها برای کنترل دمای محیط به یک دستگاه اضافی مثل مینی چیلر یا چیلر هواخنک مرکزی برای خنک کردن هوا، و بویلر آبگرم یا پکیج گرمایشی برای برای گرم کردن هوا نیاز دارند. یکی از بزرگترین نقاط قوت فن کویل این است که می‌توان این سیستم تهویه مطبوع را بدون هیچ محدودیتی و در تعداد دلخواه، در محیط‌های مسکونی، اداری، تجاری و غیره نصب کرد تا هر اتاق دمای مخصوص خودش را داشته باشد.
با مقایسه داکت اسپلیت و فن کویل می‌توان به این نتیجه رسید که سیستمهای تهویه مطبوع داکت اسپلیت به‌خاطر عملکرد مستقل و البته ظرفیت محدود، بیشتر مناسب محیط‌های کوچکتری مثل ساختمانهای مسکونی یا اداری با واحدهای کمتر، مغازه‌ها یا ویلاها هستند. اگر بخواهید فضاهای بزرگتر را به کمک داکت اسپلیت گرم یا سرد کنید، به دو داکت اسپلیت یا بیشتر نیاز خواهید داشت که پیش از هر چیز باعث افزایش قابل توجه هزینه‌هایتان می‌شود.
در سمت دیگر ماجرا، فن کویل‌ها می‌توانند به راحتی سرمایش و گرمایش انواع ساختمانهای اداری، تجاری و مسکونی را با تعداد واحدهای بسیار بالا فراهم کنند. به خاطر نحوه کارکرد این سیستمهای تهویه مطبوع، فقط برای گرمایش و سرمایش یک ساختمان معمولا از ده‌ها یا صدها فن کویل استفاده می‌شود.
ظرفیت گرمایش و سرمایش
از تهویه مطبوع داکت اسپلیت در فصول گرم به‌عنوان دستگاه خنک‌کننده مستقل برای سرمایش واحدهای مستقل استفاده می‌شود. البته می‌توان در فصل زمستان از داکت اسپلیت در حالت گرمایش هم استفاده کرد، اما به‌خاطر مصرف برق بالای این دستگاه و البته کاهش عمر مفید آن با استفاده مداوم در تمام ماه‌های سال، استفاده از داکت اسپلیت برای گرمایش محیط توصیه نمی‌شود. به همین دلیل، برای گرمایش محیط در ماه‌های سرد سال با قراردادن یک کویل آبگرم جلوی هواساز داکت اسپلیت و یک سیستم تامین گرمایش مانند پکیج زمینی یا دیواری یا موتورخانه نیاز خواهید داشت.
فن کویل‌ها برای سرمایش محیط از آب سرد چیلر هواخنک که از کویل‌ها عبور می‌کند استفاده می‌کنند. آب گرم مورد نیاز فن کویل برای گرمایش محیط هم توسط موتورخانه مرکزی یا پکیج زمینی یا دیواری گرمایشی تامین می‌شود. سیستم عملکرد فن کویل برای گرمایش و سرمایش محیط یکسان است و به همین دلیل، این تهویه مطبوع برای کنترل دمای محیط به تنهایی انرژی کمتری نسبت به داکت اسپلیت مصرف می‌کند.
مصرف برق
باتوجه به این‌که عملکرد یونیت داخلی و خارجی داکت اسپلیت برای تامین سرمایش کاملا به برق وابسته است، این سیستم تهویه مطبوع مصرف برق نسباتا بالایی دارد. اما در حالت گرمایش در صورت استفاده از کویل آبگرم مصرف برق آن با سیستم فن‌کویل تفاوتی نمیکند
میزان مصرف برق فن کویل در مقایسه با داکت اسپلیت بسیار کمتر است. اما تجهیزات اضافی مورد نیاز تامین کننده آب سرد و گرم فن‌کویل (مثل چیلر جهت سرمایش و بویلر یا پکیج جهت گرمایش) مصرف برق یا گاز مجزای خود را دارند که در حالیت سرمایش اگر سیستم چیلر مرکزی نباشد و از مینی چیلر استفاده شود مصرف برق بسیار بالاتری نسبت به سیستم داکت اسپلیت خواهد داشت.
تاثیر روی نمای ساختمان
تجهیزات جانبی فن کویل مثل چیلر معملا جلوی دید نصب نمی‌شوند و تاثیر منفی روی زیبایی نمای ساختمان نمی‌گذارند. اما درصورتیکه یونیت خارجی داکت اسپلیت به جای بام روی نمای ساختمان نصب شود می‌تواند به زیبایی و نمای ساختمان آسیب بزند.
هزینه نصب و اجرا
در سیستم تهویه مطبوع داکت اسپلیت یک یونیت آن در قسمت خارجی و یک یونیت هم در قسمت داخلی ساختمان قرار می‌گیرد. این دو یونیت از طریق لوله‌های مسی عایق شده به هم متصل می‌شوند. این لوله‌های مسی توسط عایق الاستومتری محافظت می‌شوند و گاز مبرد (R22 یا R410a) را برای سرمایش و گرمایش به داخل ساختمان می‌فرستند.
در طرف دیگر، اتصال بین فن کویل و تجهیزات مرکزی مثل چیلر یا مینی چیلر (تابستان) و بویلر چگاشی یا معمولی (زمستان) با دو لوله آب عادی برقرار می‌شود. با توجه به نوع لوله‌ها و البته حساسیت بیشتری که برای نصب لوله‌های متصل یونیت خارجی و داخلی داکت اسپلیت مورد نیاز است، نصب و اجرای آن‌ها هم معمولا گران‌تر از نصب و اجرای لوله آب فن‌کویل تمام می‌شود.
از تمام موارد بالا می‌توان نتیجه گرفت که داکت اسپلیت‌ها گزینه مناسبی برای واحدهایی که می‌خواهند استقلال در تامین سرمایش داشته باشند هستند. با این حال، فن کویل برای تمام ساختمانهای بزرگ مسکونی، اداری، تجاری و غیره گزینه مناسب‌تری محسوب می‌شود.
